Drabkikker schopt de bal het veld in en ik dribbel er nog even mee door, ok?
In dit uiterst verhelderende gesprekje kruist minister Plasterk van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de degens met Helen de Hoop, taalwetenschapper aan de Radboud Universiteit. Bone of contention is de derde persoon meervoud in het Nederlands, of liever gezegd: de voornaamwoorden die daarvoor gebruikt kunnen worden.
Mevrouw De Hoop betoogt (nee, niet 'betoogt'. Meldt.) dat er taalkundig niks mis is met de constructie hun hebben. Volkomen grammaticaal, prima begrijpelijk, algemeen geaccepteerd in de dagelijkse omgang.
Leuk punt dat ze maakt, is dat hun hebben een betekenisnuance geeft die verschilt van andere 3dePPl.-varianten, namelijk dat het duidelijk is dat het om mensen gaat als hun gebruikt wordt. Had ik nog nooit bij stil gestaan, maar inderdaad. Hoewel het een ietsiepietsie breder zou kunnen zijn. Mijn Shatner's Bassoon geeft bijvoorbeeld geen kik bij Dat benne walvissen. Hun hebben retegrote staarten., dus misschien dat hun wel algemeen levende wezens impliceert. Of een zekere mate van personhood: bacteriën kunnen imho geen hun zijn, bijvoorbeeld, en muizen... meh.
Anyway.
Dit is ook allemaal niet wat er verhelderend is aan dit filmpje. Dat hun functioneel Nederlands is kan niemand met marginaal meer vermogen tot abstractie en oplettendheid dan een Westerscheldeoester ontgaan zijn. Verhelderend is dat kennelijk onze huidige Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap geen flauw benul heeft wat wetenschap is.
De wetenschap beschrijft. Of poogt dit, naar besten kunnen.
Volkomen terecht zuchtend en steunend maakt De Hoop keer op keer het punt dat alles wat Zijne Excellentie zegt geen ene fokking reet te maken heeft met taal. Spelling staat tot taal als tafelmanieren tot metabolisme. Schoolgrammatica staat tot taal als verkeersregels tot de Tweede Wet van Newton. Het lijkt echter alsof ze chinees praat tegen een paardebloem. Niet het minste flikkertje herkenning in 's mans ogen dat hij een totaal andere discussie zit te voeren dan waar hij voor uitgenodigd werd.
Kijk, het kan best zijn dat je hun niet mooi vindt. Staat je vrij. Ik zeg het zelf ook uitsluitend wanneer de context om hilariteit vraagt. Maar dat betekent nog niet dat het ongrammaticaal is, tenminste niet zonder te kwalificeren wat je precies onder grammatica verstaat:
- een beschrijving van hoe in een gegeven taal (en op een gegeven ogenblik, in een gegeven locatie) begrijpelijke uitspraken in elkaar gedraaid worden óf
- wat je hiervan moet weten om niet te blijven zitten.
En uit niets blijkt dat hij door heeft dat hij, vanwege dit filmpje (en dan vooral zijn Behauptung dat wanneer mevrouw De Hoop cs. hun gangetje zouden mogen gaan, Nieuwe Nederlanders niet meer zouden weten waar ze aan toe zijn! En dat Engels al 400 jaar hetzelfde is? Jesus H. Tapdancing Christ...) naast "Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap" en "Grootmoefti van de Taalunie" een kick ass nieuwe titel op mag komen eisen:
De Nederlandse Sarah Palin
I just wanna make sure that all those good folks at home sleep easy tonight. Jan Peter and I are, like, mavericks, and we're gonna do our super best to make sure not even one of those nice, simple folk are gonna be kept awake by those gosh-darned so called progressive sciencey types who wanna change the very way we live in this beautiful, blessed nation of ours.En deze meneer gaat dus over Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Zucht.
Effe inventariseren, ok? In de afgelopen weken hebben we gehad: Balkendende vs. het internationaal recht, Eurlings vs. het democratisch bestel, Cramer vs. de wetenschappelijke praktijk en nu dus Plasterk vs. het gezond verstand. Allemaal derbys in de competitie Balkenende IV vs. De Werkelijkheid.
Volgende verkiezing ga ik voor de ongetwijfeld eenzame kandidaat die aantoonbaar op dezelfde planeet woont als ik. Fatsoenlijke ideologie optioneel.
Dank! Dit was het betoog dat ik bedoelde.
ReplyDeleteOverigens: Op dit punt heeft Blogspot toch een beentje voor op Wordpress: jij kunt wel flash embedden, ikke nie.
ReplyDeleteHeerlijk, heerlijk. Geen beter begin van de dag dan hard lachen om iets waar je the moral high ground in kunt claimen :)
ReplyDeleteOverigens zegt Helen zelf ook dat je de referenten van 'hu'n' iets breder kunt trekken dan alleen mensen. 'Levendheid' of 'animacy' is ene glijdende schaal en hierbij mogen dieren die je een persoonlijkheid toeschrijft vaak ook nog meedoen.
Prima reactie! Heb link naar dit blog op mijn weblog geplaatst. http://www.marusjkalestrade.nl/?p=3307
ReplyDeleteDank je!
ReplyDeleteBeetje lullig alleen dat je in je url "plasterks" zet i.p.v. plasterk. Of was dat met opzet?
ReplyDeleteBen het trouwens niet eens met dat jij en mevrouw De Hoop zeggen "hun hebben (e.d.) is algemeen geaccepteerd in de dagelijkse omgang".
Hou toch op! Ik weet niet in wat voor kringen jij verkeert, maar GEEN ENKELE van mijn vrienden gebruikt hun hebben. Gewoon omdat het zeer doet aan je oren en zelfs een beetje sneu is. Alsof je niet goed hebt opgelet op school vroeger. En even voor de duidelijkheid: ik ben geen oude muts, maar een gezonde mid-dertiger die liever 'groter dan' en 'zij hebben' hoort dan 'groter als' en 'hun hebben'. Dan kan mevrouw De Hoop nog zoveel wetenschap bedrijven en beschrijven wat er gaande is, maar om nu te zeggen dat het een algemeen fenomeen is, gaat te ver. In de spreektaal misschien, maar je zult geen krant 'hun hebben' zien schrijven. Behalve gratis krantjes als Metro misschien. Die zitten vaak vol met grammatica- (jawel!) en spelfouten.
Nope, toeval. De blogsoftware die ik gebruik kort de permalink vanzelf af tot een beperkt aantal tekens (of woorden, geloof ik). Ziet er in dit geval inderdaad een beetje koddig uit.
ReplyDeleteHehe, de kringen waarin ik verkeer citeren uit het hoofd Ephrem de Syriër en klong chen pa en omvat inderdaad nauwelijks hunzeggers. Ik ben me d'r echter (en soms pijnlijk) van bewust dat mijn vrienden, wat verder hun kwaliteiten ook mogen zijn, geen representatieve sample van de samenleving vormen. Punt blijft hetzelfde: de aanduiding 'grammaticaal correct' heeft twee totaal verschillende betekenissen die elkaar nauwelijks informeren: enerzijds de esthetische traditie en anderzijds de beschrijving van de stand van zaken.
De duck test voor correcte grammatica (in de descriptieve zin) is: begrijp ik wat de spreker bedoelt?. Praktijkvoorbeeldje: dit weekend moesten Schijnoplosser en ik het zinnetje Dus jij vindt "groter dan" correcter als "groter als"? wel drie keer herhalen voor mevrouw Schijnoplosser de grap zag.
Met andere woorden: alleen omdat ik iets lelijk vind kan ik nog niet ontkennen dat het bestaat. En andersom: Alleen omdat iets bestaat, hoef ik het nog niet te gebruiken (of, wat dat betreft, mijn voorkeuren te wijzigen). Individuali- en diversiteit, it's a motherfucker.
Weet je wie pas echt grammatica- (jawel) fouten maakte? Joost van den Vondel:
ReplyDeleteGy zult noch Jaren achter een...
En hoe Geweld het recht durfd buygen...
Veel snelder als de wind...
Etc. Beetje sneu inderdaad.
Je weet dat je het gemaakt hebt als nu.nl nu een duit in het zakje doet:
ReplyDeletehttp://www.nu.nl/column-dinsdag/2185467/weten-beter.html
En dan gaat Jan Mulder zijn vijf maandelijkse ergernissen langs, en dan komt hij bij het filmpje van De Hoop en Plasterk, dat notabene begint met de onherstelbaar mongoloïde bewering van laatstgenoemde "De Engelse taal is al een 400 jaar bijna niet veranderd", dus dan denk je nog van "Ha! dat gaat onze Jan eens goed publiekelijk tegen de welverdiende schandpaal nagelen", maar wat doet hij? Zelfs Jan Mulder, die ik tot voor kort nog tot een beetje redelijk denkvermogen in staat achtte, zelfs hij schaart zich als een hersenloze herkauwer achter die nauwdenkende oelewapper van een Plasterk. Dikke FAIL Jan.
ReplyDeleteZie het hier voor uzelf, vanaf ongeveer 3:30.